Türkiye bilgi toplumu ve iletişim sektörünün ekonomik yapısı II
Sabit telefon abone sayısı 18,9 milyon, telefon aparat sayısı 50 milyonu aşmıştır. Cep telefonu abone sayısı 26 milyon, cep telefonu sayısı ise 95 milyon tahmin ediliyor.
Türkiye bilgi iletişim pazarı, gelecek on yıl içinde ve her yıl yüzde 10 büyüyerek 2015 yılı sonunda internet ve bilgisayar kullanıcıları otuz milyon kişiye ulaşacaktır.
İLETİŞİMDE DÜNYA PAZARI
Klasik iletişim aracı olarak kullanılan telefon aparatının 2008 yılı itibariyle 1,3 milyar sabit telefon hattına bağlı 3 milyardan fazla aparat bulunuyor. 2,7 milyar mobil hatlı GSM telefonu bulunuyor. (Bknz İTÜ Uluslararası Telekom Birliği Veri Tabanı Temmuz 2008)
Bilgi iletişim pazarının gelişmesini ve genişlemesini tetikleyen internet ağ sistemi ve lojistik unsurlarla birlikte dünya bilişim pazarı, yılda bir trilyon US Dolarını aşmaktadır. Gelecekte bu değerin en az beş trilyon dolar/yıl olabileceği öngörülmektedir.
Geleceğin bilgi toplumlarında bilgi iletişiminde internet kullanımı bebekler ve hastalar ile çok yaşlılar dışında kalan tüm nüfusa ait olacaktır.
İLETİŞİMDE TÜRKİYE PAZARI
Sabit telefon abone sayısı 18,9 milyon, telefon aparat sayısı 50 milyonu aşmıştır. Cep telefonu abone sayısı 26 milyon, cep telefonu sayısı ise 95 milyon tahmin ediliyor. (Bknz, 5 Eylül 2008 günlü TBMM Elektronik Haberleşme Yasa tasarısının görüşülmesi esnasında Ulaştırma Bakanı açıklamaları)
Türkiye bilgi iletişim pazarı, gelecek on yıl içinde ve her yıl yüzde 10 büyüyerek 2015 yılı sonunda internet ve bilgisayar kullanıcıları otuz milyon kişiye ulaşacaktır.
Bunun anlamı, Türkiye’de her yıl ortalama olarak 250,000 adet/yıldan başlayarak 1.000.000 adet/yıl bilgisayar satışının olacağıdır. Bu bilgisayarların yarısının dizüstü bilgisayarı olacağı öngörülmektedir.
Donanım pazarının finansal boyutu ortalama olarak yıllık bazda bir buçuk milyar dolar olarak hesaplanmaktadır. Yazılım ve teknik hizmetlerin finansal boyutu ise ortalama 500 milyon dolar seviyesinde öngörülmektedir.
İnternet kullanımı ve ücretleri açısından her kullanıcı için yüz seksen dolar/yıl üzerinden, beş milyar dört yüz milyon dolar/yıl iletişim bedeli oluşacaktır. (Bugünkü tarifelerin yüzde 50’ye ineceği esas alınmıştır.)
Sonuç olarak Türkiye bilgi iletişim pazarının finansal boyutunun yan ürünler ile birlikte yıllık bazda on milyar USA dolara erişeceği varsayılmaktadır.
SABİT TELEFON FATURALARI, MALİYETLER VE KÂR PAYLAŞIMI
Türkiye’de sabit telefon işletmesi, tekel olarak Telekom elindedir. Telekom, görünüşte özelleştirilmiş olmakla birlikte, ben yaptım oldu ilkesi devam etmektedir.
Telefon sahiplerinin faturaları incelendiğinde:
Aylık Sabit Ücret Konusu
Abonelerden Ticaret Kanunu ve Rekabet yasasına aykırı olarak; haksız yere yılda 2 milyar 637 milyon 684 bin YTL fazla alınmaktadır.
Bu paranın 1300 YTL’sini maliye, 1304 YTL’sini net kâr olarak firma alıyor.
Sabit ücret gideri içinde sistemin yatırım geri ödeme abone birim maliyeti, aylık bakım- onarım malzemesi ve teknik hizmetleri abone birim maliyeti ile bulunuyor.
Türkiye Telekom sisteminin bedeli 2008 düzeltilmiş değerle 14,4 milyar YTL olarak hesaplanmıştır. (Bknz özelleştirme değeri 2005 yılı 11,9 Milyar YTL )
Telefon sabit ücret 18,9 milyon abone için aylık: KDV dahil 4,12 YTL/ay olması gerekir iken; abonelerden alınan ücret KDV + ÖİV dahil 15,75 YTL/aydır.
Abonelerden yılda 934 milyon 416 bin YTL/ yıl alınması gerekir iken; 3 Milyar 572 milyon tahsilât yapılmaktadır.
Konuşma Ücreti ve Gerçek Maliyet Konusu
Bir telefon konuşmasındaki işletme maliyetini oluşturan kalemler içinde, enerji gideri ve telefon işletme hizmeti giderleri bulunuyor.
Telefon işletme hizmeti üreten 55 bin personelin doğrudan ve dolaylı giydirilmiş yıllık toplam ücreti 2000x15x55,000 = 1 milyar 650 milyon YTL’dir.
Personel yemek, ulaşım vb giderleri de 170 milyon YTL/yıl seviyesindedir.
Sistemin bakım- onarım ve malzeme gideri sabit ücret içinde olduğundan burada yer almıyor. Telekom bina kiraları, aydınlanma, ısınma, bakım- onarım ve sigorta giderleri toplamı da 100 milyon YTL seviyesinde bulunuyor. İşletme maliyetleri yıllık 1 milyar 920 milyon YTL görünmektedir.
Abone başına yüklenen işletme birim maliyeti 8,50 YTL/ay olmaktadır. Sistem için sabit yatırım abone birim maliyeti ise 4,12 TL/aydır.
ÇARPICI BİR ÖRNEK
Abonelerin her gün 12 saat ve ayda 360 saat telefon konuşması ile telefonunun tüketeceği toplam enerji miktarı: 48 wat /saat x 360 saat = 17,28 kw /aydır.
Eylül 2008 ayı ödenecek elektrik toplam tutarı 17,3 kw x 23 krş = 4 YTL/aydır.
Ayda 360 saat telefonla konuşan abonenin olması gereken telefon faturası:
Aylık sabit ücret 3,50+konuşma işletme maliyeti 8,50+enerji maliyeti 4,00=16,00 (Gerçek maliyetler toplamı)
Buna yüzde 25’lik kâr oranı eklersek 16,00+4,00=20,00 YTL
Telekom’un bu konuşma için Eylül 2008 fiyatları ile aboneye keseceği fatura ise:
Sabit ücret 11,70+görüşme bedeli 1.242,00+ayrıntı ücreti 0,38=1.254,08 +KDV (yüzde 18) 225,73 +özel iletişim vergisi (1999 depremi için alınıyor)188,11=1.667,92 YTL olacaktır.
Bu basit hesapta da görüleceği üzere Telekom 77,5 kat fazla ücret almaktadır. Bu tahsilâttan Maliye Peşin Vergi olarak 413,84 YTL, Kurumlar Vergisi olarak (tabi Maliye alabilirse) 344,87 YTL ödeyecektir. Firma da her ay peşin net kâr olarak 909,20 YTL alır.
Günde 12 dakika, ayda 360 dakika konuşan bir abone dahi 24,05 YTL ödemesi gerekir iken yüzde 94 fazlası 46,72 YTL fatura ödemektedir.
İşte size adil iktidarın ve serbest piyasa ekonomisi adına yapılan ölçüsüz ve haksız ücret tahakkukunun sonuç hesabı…
GSM TELEFON KONUŞMA ÜCRETLERİ TELEFONUN 5 KATIDIR.
Seyyar cep telefon konuşma maliyetleri, sabit telefon sistemine göre çok daha düşüktür. Sabit telefondan, GSM telefonuna telefon edilmesi halinde; konuşma ücreti 5 kat fazlası ile dakikası KDV+ÖİV ile toplam 40,85 kuruştur.
GSM kontörlü kart işleri ise, tam bir karışıklık içindedir. Operatörlerin maliyet ve satış fiyatını Ulaştırma veya Maliye Bakanlığı nasıl inceler? Nasıl denetler?
Fiyat istikrarı denen birim fiyatlar nasıl ortaya çıkar? Bu soruların içeriği ve hesap yöntemi, abonelere kapalıdır. Telekom, Ulaştırma ve Maliye Bakanlığı tekel işini eskisinden daha çok severek yapmakta, bu düzenin sürüp gitmesi için de, piyasa ekonomisi ifadesinin arkasında tam siper saklanmaktadır.
TELEFON SİSTEMİNE YATIRIM YAPILIYOR MU?
Telekom’un sözde özelleştirilmesinden sonra geçen zaman içinde, modernizasyon yatırımları, olması gerekenin yüzde 25 seviyesine de ulaşamamıştır.
Telekom CEO’su Bay Paul DOANY beyanatında “yeni iletişim aparatlarını pazara sokup pazarlayacağını, Türkiye’yi yeni teknolojilerle tanıştıracağını” ileri sürmektedir
Fakat bu Telekom yöneticileri alt yapının fiber networkuna geçişi, telekulak güvenliğini, internet korsanlarına karşı aboneleri koruma ve verileri sigorta etme işlemleri ile telefon konuşma ücretlerinin yüzde 100 ila yüzde 1000 arasındaki pahallı satış fiyatlarını, nasıl indireceğini sağlayıcı yatırım ve işletme tedbirlerinden söz etmiyor.
Monopol pazarda at oynatan bir Telekom’un telefon faturası ücretleri sömürge halkına bile uygulanamaz boyuttadır.
TELEKOM YATIRIM YERİNE NE YAPAR?
7 milyar 500 milyon YTL’yi aşan cirosunun yüzde 70’lerdeki kârından hükümete hoş görünmek adına, 55 okul ve eğitim tesisinde 40 bin öğrenciye eğitim imkânı (?) sağlıyor. Telekom, esas işini bırakıp, politik içerikli işleri halkın parası ile finanse etmeyi bırakmalıdır. Maliye Bakanlığı da kimin ne için finanse edildiğini sorgulamak zorundadır.
NE YAPILMALI?
Alt Yapı Yatırımı Konusu;
Türkiye telefon iletişim alt yapısının tamamı fiber optik şebekeli, 100 milyon abone kapasiteli son sistem digital santrallerden oluşan bir sistem yatırımı; bina ve tefrişli olarak anahtar teslim maliyeti; 20 milyar YTL seviyesindedir. Bu yatırımın tamamı, 5 yıllık bir yatırım programı ile gerçekleştirilmelidir.
Telefon Konuşma Faturaları
1. Telekom’a ödenen faturaların brüt kârları ile bu yatırımın tamamı, 5 yıllık bir yatırım programı ile gerçekleştirilebilecek olup 20 yıllık bir amortisman yatırım süresi içinde, abone başına amortisman sabit ücretinin aylık 4,20 YTL olması gerekiyor.
2. Her abone için ayda 30 saatlik konuşma ücretinin de yasal sınırlar içinde 11,00 YTL olması gerekiyor.
3. Telefon konuşmalarına konmuş ve hukuk dışı tahsil edilen, Özel İletişim Vergisinin derhal kaldırılması gerekmektedir.
4. Sonuç olarak, 30 saatlik telefon konuşmasının ödenecek fatura bedeli; 4,20+11,00 + 2,74 KDV ile 17,94 TL olarak işlem görmelidir. Oysa Telekom bu konuşma için 11,70+103,50+20,74 KDV+ 17,28 ÖİV ile 153,22 TL tahsilât yapıyor.
Aradaki fark 135,28 TL olup yüzde sekiz yüz elli fazladır.
İNTERNET HİZMET ÜCRETİ İNDİRİLMELİDİR
Telekomun telefon sistemi üzerinden bir yazılım programı ile sağladığı internet ve e-posta iletişim hizmet bedelinin de, maliyet ve satış fiyatı arasında uçurumlar bulunuyor. Aylık ADSL sabit hizmet ücreti 29 YTL olarak fatura edilmektedir.
Bu ücret karşılığı, Telekom tarafından sağlanan internet erişim hızı 1024/256 Kbps/saniyede 8,192 milyon karakter iletimidir.
Bu ücret yüzde 50 azaltılarak KDV dâhil 15 YTL/ay seviyesine çekilmelidir. Bu fiyatta erişim hızının da, saniyede iki sayfalık fotoğraftan beş sayfalık fotoğrafa kadar iletim hızı olan 3072/512 Kbps hız seviyesine çıkarılması şarttır.
Bilgi toplumu olmak yolunda halk kitlelerini sürükleyebilecek yüksek öğrenim görmüş ve görmekte olanlar için bu lütuf değil, geleceği oluşturmanın gereği olarak algılanlanmalıdır.
İLETİŞİM GÜVENLİĞİ
Telekom, telefon ve ADSL abonelerinin iletişim güvenliğini sağlamak zorundadır.
İletişim güvenliği için gerekli yazılım programlarını üretmek, abonelerinin bilgisayarına otomatik yüklemek, bilgi hırsızlığını ve bilgi kirliliğini önleyici tedbirleri uygulamak zorundadır.
Telekom müşteri iletişim güvenliğini de sigorta ettirmek durumundadır. İletişim güvenliği mutlaka ve her şartta sağlanmalıdır.
TELEKOM TEKNİK DESTEK HATTI İYİLEŞTİRİLMELİDİR
Telekom ADSL teknik destek hattının bilgisayarlı telesekreter hizmet kalitesi çok düşük seviyede bulunuyor. Abonelerin teknik destek talebi telefonları ilgiliye ortalama 4 -5 dakika bekletilerek ulaşmaktadır. Yeterli deneyim ve eğitimden geçirilmemiş personel aboneye yardımcı olamamaktadır. Bu işlerin düzeltilmesi için; “ADSL ve Telefon Aboneleri Eğitim Kursları’nın her ilin ilçe merkezlerinde bedelsiz olarak 3’er saatlik programla verilmesi sağlanmalıdır. Eğitime katılan abonelerin 3 ayda bir, yeni gelişme ve işlemler hakkında da bilgilendirilmesi sistemli olarak yapılmalıdır.
Abonelere sağlanacak bu eğitim desteği ile Telecom, kuruluş amacı ve işlevine uygun olarak, müşterisinden almakta olduğu ücretlerin bir kısmının da karşılığını verebilmiş olacaktır.
Değerli okurlar;
Dilek ve isteklerin Telekom yönetimi ve patronu olan Ulaştırma Bakanlığı’na iletimi ve takibi halinde, bir dizi iyileşmelerin oluşacağını bilmek ve görmek imkânına erişilecektir.
30 Ağustos Zaferi ile Türk Milleti’nin bağımsızlığını sağlayan atalarımızı; mübarek Ramazan ayında şükranla anıyor, ruhlarını şad ediyor, mekânlarının cennet olmasını diliyorum. Bütün vatandaşımızın da Ramazanını kutluyor, kendilerine, ailelerine ve Türk Milletine hayırlar ve başarılar getirmesini temenni ediyorum.
Daha iyi bir gelecek için sağlık ve esenlik dileklerimizle Bayramınızı tebrik ediyoruz.