Kasım 2008

Ö T E S İ

 

11.11.2024 



Kültür-Sanat

 
Coşkun Çokyiğit

‘Bereketli Topraklar Üzerinde’ki karanlık ve “Teneke” kaymakamların aydınlığı


Yıllar önce sunuculuğu, yönetmenliği ve kameramanlığı dışında hemen her işini üstlendiğim Karizma TV programı için rahmetli Aydın Bolak ile bir ön röportaj yapmıştım. Sohbette, hem iş dünyasında önemli bir yere sahip hem de Türk fikir hayatının kanaat önderlerinden biri olan Bolak’ın pek çok önemli meziyetlerini öğrenmiştim.

Bunlardan biri, babasının, Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’ndaki yol arkadaşlarından oluşuydu. Bolak, Cumhuriyet’in temel kuruluş ilkelerini atadan tevarüs etmiş bir sahiplenme duygusuyla benimsiyordu. ‘Tepeden inmeci aşırılıklara’ karşı durmakta tereddüt etmediği gibi hakkaniyet ölçülerine uymayanlara karşı mücadeleyi ihmal etmiyordu.
Hakkında öğrendiğim bir başka ilginç şey de Bolak’ın Yaşar Kemal’in Teneke isimli uzun hikâyesinin (aynı zamanda tiyatro oyunu) hayırhah kaymakamı Fikret karakterine can vermiş oluşuydu. Aydın Bey, bu hikâyede, Çukurova’nın yoksul köylülerinin, rençperlerin, amelelerin feci hayat şartları karşısında vicdanının sesini dinleyip onlardan yana tavır almış bir şahsiyet olarak tasvir edilir. Bolak (Yani Kaymakam Fikret) yasaları halka karşı işleten bozuk düzencilere, Osmanlı’nın çöküşünden Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan insanlara tevarüs etmiş “derebeylik” kalıntısı kötü geleneklere, insanın insan gibi yaşamasının önündeki tüm engellere karşı durur. Bu duruş insanın içinde bir ferahlık ve dayanak noktasının başlangıcı halini alır...
***
Durup dururken Aydın Bolak konusu da nereden çıktı diye soracağınızı biliyorum. Orhan Kemal’in aynı adlı romanından, Erden Kral tarafından sinemaya uyarlanan ve 12 Eylül yönetimince yasaklanan Bereketli Topraklar Üzerinde’nin yeniden gösterime girmesi üzerine geldi bütün bunlar aklıma. Orhan Kemal, Türk edebiyatının ne yaptığını bilen, kendi dünya görüşüne samimiyetle bağlı yazarlarından biridir. Mesela Kemal’in Murtaza’sının ikinci defa sinemaya aktarılışından sonra film hakkında Tercüman’da olumlu bir yazı yazdığım için (1987 miydi?) hınzır gazetecilerden Orhan Tahsin, adımı “Gizli komünist”e çıkarmıştı!
Orhan Kemal’in Türkçeyi kullanmaktaki ustalığı, Çukurova yöresi halk ağzını bütün detayları ile kavrayıp romanına aktarışı ve pek çok özellik filme de yansımıştır. Benim o romanda (tabii filmde de) eksik bulduğum şey hayatı, insanları, bozuk düzeni sağlatamaz ise bile bunun gayreti içinde olan, özünde iyilik ve dürüstlük bulunan bir “karaktere” sahip olmamasıdır. Erden Kral’ın en çok önemsediği bu filmi tekrar seyrettiğimde gördüm ki, bir mahviyet, bir karamsarlık, bir hiçlik duygusu sarıp sarmalıyor her yanı. Bir tek ümit ışığı yok! Kurtuluş yok! Hikâyenin hemen tüm kahramanları neredeyse sosyal kara delikler tarafından yutuluyor. Ve bu delikler büyüyerek son yazısından sonraki karanlığı oluşturuyor. Ama hayır, biliyoruz ki bu dünyada, bozuk düzenciler, rüşvetçiler, derebeyi artıkları tarafından görevinden azlettirilen sonra da arkasından teneke çaldırılan Kaymakam Fikret gibi karakterler de vardır. Karanlığın içinde görmemizi, cehennemin içinde soluk alabilmemizi sağlamışlardır. Ben o karanlık günlerden nispeten daha aydınlık bu günlere, Kaymakam Fikret gibilerin, sadece kişioğlunun bir eylemi olan emeğe değil, bizzat insanın kendisine duydukları derin saygıdan dolayı gelmiş olduğumuz fikrine bağlıyım! Böyle bir düşünce size de daha sıcak ve aydınlık gelmiyor mu?
***
Erden Kral’ın filmini tüm sinemaseverlerin yeniden izlemesini iki bakımdan tavsiye ediyorum: Türkiye’nin ve Türk sinemasının nereden nerelere geldiğini görüp tartabilmeniz; bir de bunu sağlayan ustaya saygı duruşunda bulunmanız için.


ufuk@ufukotesi.com

Bu yazı toplam 5505 defa okunmuştur.

Ufuk Ötesi Gazetesi'nde yayınlanan yazı, haber ve fotoğraflar kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.

UFUK ÖTESİ.COM

BU YAZIYI TAVSİYE EDİN

Adınız  Soyadınız

E-posta adresiniz
Arkadaşınızın e-posta adresi

 

Yazdır  - Sayfanın Başına Dön 

 

 Sayı :79

 KÜNYE
 
 ARŞİV
 
 ABONELİK
 
 REKLAM
 
 
  YAZARLAR
 Ali Arif Esatgil
Bayrak gibi yaşamak...
 Alptekin Cevherli
En zor yazım…
 Doç. Dr. Fethi Gedikli
Şimşek gibi çakıp geçen ülkücü
 Dr. Yusuf Gedikli
Sevgili Kemalciğim, candaşım, kardaşım, arkadaşım…
 Kemal Çapraz
Son söz...
 Olcay Yazıcı
Asil Neslin Son Temsilcisi: Kemâl Çapraz
 Bayram Akcan
“BOZKURT” Kemal ÇAPRAZ
 Aydil Erol
Bu çapraz, kimin çaprazı?!!
 Şahin Zenginal
Sensiz hayat zor olacak
 Ünal  Bolat
Sevdiğini Türk için seven Alperen
 Hayri Ataş
“YA BÖYLE ÖLÜM DEĞİL Mİ ERKEN”
 Mehmet Türker
Türk Dünyasının dervişi
 Mehmet Nuri Yardım
Kemal Çapraz diye bir kahraman
 Prof Dr. Ali Osman Özcan
Ufuk Ötesinde Çapraz Ateş
 Orhan Seyfi Şirin
Çapraz doğuştan ‘Reis’ti
 Rasim Ekşi
Kardeşim Kemal’in Vasiyeti
 Dr. Orhan  Gedikli
Sevgili Kemal Kardeşimin Ardından
 Özdemir Özsoy
Seni unutamayız
 Dr. Ünal Metin
“Ufuk Ötesi” yaşıyor
 Aybars Fırat
Kastamonu Beyefendisi
 Süleyman Özkonuk
Öteki Ufuk
 Coşkun Çokyiğit
Kemal Çapraz “Tek Ağaç”lardandı
 Zeki Hacı ibrahimoğlu
30 yıllık dostumdu
 Baki Günay
Kırım Meclisinde Kemal Çapraz sesleri
 Ahmet Tüzün
İz Bırakan
 Cem  Sökmen
Metropoldeki dâvâ adamı: Kemal Çapraz
 Hüseyin Özbek
Kemal Bey
 Asuman Özdemir
Sermayeye kurban gittin…
           
       
 
   

Karahan 2002