Türk GSM kullanıcıları aradan yıllar geçmesine rağmen hâlâ kendi dillerinde SMS atamıyor. Şu günlerde nihayetinde bilinçli tüketiciler haklarını arayarak neden Türkçe konuşamadıklarını sorgulamaya başladı.
SMS mesajlarda Türkçe karakter kullanıldığında 2 kat ücretlendirme olduğu konusu gündeme geldi. Yani inadına Türkçe SMS yazmak istiyorum diyorsanız tüm GSM operatörlerinin sizden iki kere ücret aldığını bilerek yazın. Bu talep Ulaştırma Bakanı’na gidince bakan mecburen açıklama yaptı. Bakanın cevabı şu olmuştu: “Bazı cep telefonlarında Türkçe karakter uyumsuzluğu var. Türkçe karakter kullanıldığında teknik bir sorun dolayısıyla, bu mesajlar iki veya üçe bölünerek gönderiliyor. Bu durumda da ücret faturalara iki üç kat yansıyor. Uyumsuz cihazların ithalatı durdurulacak” demişti.
BU İŞLER NASIL İŞLER?
Cep telefonlarının gelişmeye başladığı 1998 yılında kısa adı ETSI olan Avrupa Telekomünikasyon Standartlar Komitesi (European Telecommunications Standard Institute), cep telefonu cihazlarında ortak yazılım belirlemek için Fransa'nın başkenti Paris'te toplanmıştı. Ortak alfabeye her ülke kendi özgün karakterlerini koymak için kıyasıya mücadele ederken Türk heyeti şehir turu yapınca, Türkçe'de yer alan farklı 5 harfin GSM alfabesinde yer alamadığı ortaya çıkmıştı. Öneriler arasında Çince, Japonca, Arapça, İbranice ile Avrupa ülkelerinde kullanılan farklı karakterler bile yer aldı. Verilen önergelerin tamamına yakını kabul edildi ve o günden sonra cep telefonları bu alfabelerde mesaj yazmaya uygun üretildi. Ama kimi rivayetlere göre Türkçe, görevlilerin şehir turu özlemi ile yok olmuştu.
NEDEN TÜRKÇE SMS YOK?
Olayın teknik boyutu ise daha farklı. Dünyada çok sayıda alfabe ve bunlarda birbirinden farklı pek çok karakter var. Bu karakterleri destekleyebilmek için Unicode adlı alfabe tablosu oluşturulmuş. Bu tablonun her bir elemanı 2 byte (=16 bit) uzunluğunda. Bu sayede 65,536 karakter desteklenebilmekte.
GSM standardında 2 alfabe tablosu tanımlanmış. Bunlardan biri Unicode alfabesi, diğeri ise her bir karakteri 7 bit uzunluğunda olan GSM alfabesi. GSM alfabesinde sadece 128 karakter bulunmakta ve bunların içinde Türkçe'deki ı, ğ, ş, İ, Ğ, Ş harfleri bulunmamaktadır (ç, ö, ü, Ç, Ö, Ü harfleri bulunmaktadır). SMS mesaj bilgisi için GSM'de 140 byte ayrılmış. Bu GSM alfabesi kullanıldığında 140x8 /7 = 160 karakter alır. Eğer Unicode alfabe kullanılırsa 140x8 / 16 = 70 karakter alır. Eğer bu limitler geçilirse yeni bir SMS oluşturularak mesajın devamı yeni SMS'in içine yazılır. Dolayısıyla; mesela 160 karakterlik Unicode Türkçe mesaj ancak 3 SMS (70+70+20 karakterden oluşan 3 mesaj) ile atılabilir.
ÇÖZÜM NE PEKİ ?
Konunun uzmanlarına göre bunun iki çözümü bulunuyor. Birincisi telefonun, yazılmış olan SMS'i tek bir mesaja sığdıramıyor olması sebebi ile bölerek yollaması esnasında kullanıcıyı uyarması. Pek çok telefonda bu özellik yok ama Unicode kullanan diğer pek çok ülkede de benzer sorun olduğu için, bu şekilde uyaran yeni tip bazı telefonlar söz konusu.
Ama tabi bu sadece teknik bir detay ve lojistik anlamda Türkiye'deki tüm telefonların bu şekilde yenilenmesi gibi bir süreç gerekli olacaktır ki, bunun pek de kolay olmadığı ve de olsa bile, çok uzun bir süreç alacağı kesindir. O yüzden GSM firmaları milyon dolarlık bir yatırımı bu işe yapmak istemiyor. İkincisi ki tüm GSM kullanıcılarının bu anlamdaki abone mağduriyetini engelleyebilmek açısından en doğrusu ve de en basiti; bu konuyu GSM operatörlerinin tüm müşterilerine bildirmesi, onları bu noktada uyarmasıdır. Bu şekilde Türkçe karakter kullanan aboneler 70 karakter sınırı içerisinde bir mesaj yazdıkları durumda 1 SMS şeklinde ücretlendirileceklerini, bunu aşarlarsa 2 veya 3 SMS ücreti ödemek durumunda kalacaklarını biliyor olacaklardır. Bu şekilde abonelerde ücretlendirme anlamında herhangi bir sürpriz söz konusu olmayacaktır.
BEŞ HARF İÇİN 100 MİLYON DOLAR
Türkçe kullanılan mesajlar normalinden 2 kat daha fazla ücretlendirilirken, Türkçe karakterlerin ortak alfabeye girmesi için 100 milyon dolarlık bir yatırım yapılması gerekiyor.
ETSI standartlarını belirlediği Standart GSM Alfabesi'nin (SGA) kullanıldığı mesajlarda 160 karakter bir kısa mesaj olarak tanımlandı. SGA dışındaki karakterler kullanıldığında ise kısa mesaj 70 karaktere düştü. Bu nedenle Türkiye yıllarca Avrupa'nın iki katı ücretle mesajlaştı.
Telekomünikasyon kurumu, 5 karakterin SGA'ya dahil edilmesi ve cep telefonu üretiminde kullanılan yazılımların buna göre yapılması için 100 milyon dolara ihtiyaç olduğunu tespit etti. Sonuç olarak Türk halkı bir müddet daha Türkçe konuşmasına rağmen Türkçe SMS atamamaya devam edecek...