Kasım 2008

Ö T E S İ

 

11.11.2024 



Ölçü

 
Cem Sökmen

Tercihsiz okumalar ve omurgalar…


Türkiye’de her zaman okuma oranının azlığından şikâyet edilir. Evet, bu kısmen doğru olan ama yetersiz bir tenkittir. Çünkü okuma oranı gibi bir bilgi varolan okuyucu potansiyelinin kalitesi ve ufuk genişliği hakkında fikir veremez. Belki de bu yüzden Türkiye’de çok okunduğu söylenen kişilerin nitelikliliği de pek sorgulanmaz. Onların hangi kriterlere uygunlukları yüzünden bilinir olduklarının üzerinde durulmaz.

Acaba Orhan Pamuk okumak bir tercih midir? Ahmet Altan okumak bir tercih midir? Yaşar Kemal okumak bir tercih midir? Bu kişiler neden ön plandadır? Bu sorular bir türlü cevap bulamaz. Yusuf Kaplan şöyle diyor: “Nazım Hikmet, Orhan Pamuk, Aziz Nesin, Yaşar Kemal ve Yılmaz Güney’in neden dünyada az çok tanındığını biliyorsunuz. Orhan Pamuk, dünyada moda olan postmodern metinler çıkardığı ve biraz da esrarengiz (oryantalist) bir Doğu/Türkiye imgesi ürettiği için ilgi çekiyor. Yılmaz Güney de dahil diğer ‘Türk büyüklerinin (!)’ dünya dillerine çevrilmiş olmalarının en temel nedeni benimsedikleri siyasi söylemler ve dolayısıyla ‘ahbap-çavuş ilişkileri’nin küresel boyutlarda güçlü olmasıdır.”

POZİTİVİZM/KAPİTALİZM EKSENİNDE BİR KISIR DÖNGÜ
Ülkemizin kültür sanat zemini pozitivizmle kapitalizmin ekseninde oluşturulduğu için bu zeminin dışındaki isimler kolay kolay gündeme gelemezler. Pozitivist kafa ile kapitalist hegemonya arasındaki paslaşmalar bizlere kültür sanat ve fikir adına üretilen her şey olarak sunulur. Bunun anlamı bütün Türkiye’ye at gözlüğü takmaya çalışmaktır. Türkiye’ye at gözlüğü takmaya çalışanlar bize “sadece Orhan Pamuk’u, Elif Şafak’ı Tuna Kiremitçi’yi, Ahmet Altan’ı görebilirsiniz” diyor. Yazar olarak sadece bu isimleri bilenler özgürce tercih yaptıklarını, bu kitapları okumakla veya satın almakla sıradanlıktan ve okumayanlardan farklı bir yerde durduklarını zannediyorlar. Normal şartlarda kendi ayakları üzerinde durabilen bir kişinin kafasını meşgul eden, hayatında yer bulan unsurlar kendi kararlarıyla oluşur. Tercih sahibi olan aynı zamanda devamlılığın ve köklülüğün de yolunu açmış olur. Medyanın sunduğu putlar onun zihninde yer bulamaz. Sadece gazetelerde gördükleri “en çok satan 10 kitap” listesine bakarak kitapla ilişki kurmaya kalkanlar aslında nasıl yönlendirildiklerinin farkında bile değiller. İnsanın kalitelilik iddiasında, özgünlük iddiasında bulunabilmesi için kendine has beğenilerinin olması gerekir. Omurga sahibi olması gerekir. Değişmez ölçülerle karakterini ve omurgasını oluşturmuş insanı “küresel yabancılaşma ideolojisi” yönlendiremez.

İMAM CAMİNİN BALKONUNDA (!)
Bu yüzden 2002 yılında Murat Bardakçı, Orhan Pamuk’un “Beyaz Kale” adlı romanındaki belli bölümleri Fuat Carım’ın “Kanuni Devrinde İstanbul” adlı kitabından aldığını satır satır karşılaştırma yaparak orta yere serdiği halde Orhan Pamuk o günden bugüne gündemden düşürülmedi. İlber Ortaylı da geçen günlerde bir konferansında şu sözlerle sorguluyordu Orhan Pamuk’u: “Kaleme aldığı bir eserde şöyle bir ifade geçiyor ‘İmam ikindi namazı saatinde caminin balkonuna çıkarak ikindi ezanını okudu.’ Bu toplumun gerçeklerini, inançlarını bilen her insan bilir ki, bir kere namazın saati olmaz, vakti olur. Saat ayrı, vakit ayrı bir kavramdır. Camilerde balkon yoktur, minarenin şerefesi vardır. Ezanı da imam okumaz müezzin okur, o da şerefeye çıkmaz içerden okur. Bu örnekle sabittir ki kişiler kendi içinden çıktıkları toplumu bilmeden bir şeyler yapmaya çalıştıklarında doğru şeyler yapmazlar, yapamazlar.” Bir örnek de Yalçın Küçük’ten: “Geçen Pazar Hürriyet’te tam sayfa Ahmet Altan’la karşılaştım, ne yapayım, itiraf ediyorum, ilk cümle-paragrafı okuyuverdim. Aktarıyorum, ‘Hepimiz, içimizdeki o sırrını ele vermeyen esrarın peşindeyiz.’ İyi oldu, okudum, çok çok güldüm, ‘esrar’ sözcüğünün ‘sır’ sözcüğünün çoğulu olduğunu bilmeyen bir yazarla yüz yüze geliverdim. Bu da, Ahmet Altan, Ertuğrul Özkök’ün büyük keşfidir.” Türkiye’nin geleceğini kuracak ve kurtaracak olan aydın, ayakları bu topraklara basmayan, dil bilmeyen, okuyucusunu kandıranların arasından çıkmayacaktır. Bütün bu örnekler Türkiye’nin kültür ve medeniyet birikiminin nasıl yozlaştırılmaya, yok sayılmaya ve ortadan kaldırılmaya çalışıldığının belgesi gibidir. Sahici olmayanın popüler olması Türkiye’nin talihsizliğidir. Samimiyeti düstur edinmiş, fikir namusuyla yazan ve yaşayan yerli aydınların çaba ve çalışmaları bu deli gömleğini parçalayacaktır.


ufuk@ufukotesi.com

Bu yazı toplam 4956 defa okunmuştur.

Ufuk Ötesi Gazetesi'nde yayınlanan yazı, haber ve fotoğraflar kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.

UFUK ÖTESİ.COM

BU YAZIYI TAVSİYE EDİN

Adınız  Soyadınız

E-posta adresiniz
Arkadaşınızın e-posta adresi

 

Yazdır  - Sayfanın Başına Dön 

 

 Sayı :79

 KÜNYE
 
 ARŞİV
 
 ABONELİK
 
 REKLAM
 
 
  YAZARLAR
 Ali Arif Esatgil
Bayrak gibi yaşamak...
 Alptekin Cevherli
En zor yazım…
 Doç. Dr. Fethi Gedikli
Şimşek gibi çakıp geçen ülkücü
 Dr. Yusuf Gedikli
Sevgili Kemalciğim, candaşım, kardaşım, arkadaşım…
 Kemal Çapraz
Son söz...
 Olcay Yazıcı
Asil Neslin Son Temsilcisi: Kemâl Çapraz
 Bayram Akcan
“BOZKURT” Kemal ÇAPRAZ
 Aydil Erol
Bu çapraz, kimin çaprazı?!!
 Şahin Zenginal
Sensiz hayat zor olacak
 Ünal  Bolat
Sevdiğini Türk için seven Alperen
 Hayri Ataş
“YA BÖYLE ÖLÜM DEĞİL Mİ ERKEN”
 Mehmet Türker
Türk Dünyasının dervişi
 Mehmet Nuri Yardım
Kemal Çapraz diye bir kahraman
 Prof Dr. Ali Osman Özcan
Ufuk Ötesinde Çapraz Ateş
 Orhan Seyfi Şirin
Çapraz doğuştan ‘Reis’ti
 Rasim Ekşi
Kardeşim Kemal’in Vasiyeti
 Dr. Orhan  Gedikli
Sevgili Kemal Kardeşimin Ardından
 Özdemir Özsoy
Seni unutamayız
 Dr. Ünal Metin
“Ufuk Ötesi” yaşıyor
 Aybars Fırat
Kastamonu Beyefendisi
 Süleyman Özkonuk
Öteki Ufuk
 Coşkun Çokyiğit
Kemal Çapraz “Tek Ağaç”lardandı
 Zeki Hacı ibrahimoğlu
30 yıllık dostumdu
 Baki Günay
Kırım Meclisinde Kemal Çapraz sesleri
 Ahmet Tüzün
İz Bırakan
 Cem  Sökmen
Metropoldeki dâvâ adamı: Kemal Çapraz
 Hüseyin Özbek
Kemal Bey
 Asuman Özdemir
Sermayeye kurban gittin…
           
       
 
   

Karahan 2002