Kasım 2008

Ö T E S İ

 

25.04.2024 



TeknoVizyon

 
Nilüfer Yalçın

Kimya Sanayiinde Değişim Rüzgârları


İnsan yaşamının daha sağlıklı daha emniyetli ve daha üretken olmasını sağlayan kimya sanayi, bugün 2,15 trilyon dolar cirosu ile dünyanın ikinci büyük endüstrisini oluşturmaktadır. 900 Milyon doların üzerinde ihracatı ile dünyanın en büyük ihracatçısı konumundadır. Dünyada en fazla Ar-Ge yapılan endüstrilerinden biri olmasıyla, ABD’de alınan 8 patentten birine sahip olmasıyla ve bilim adamı sayısında en büyük paya sahip olmasıyla yenilikçi bir sektördür.

Kimya sanayinde yılda küresel olarak yaklaşık 118 milyar dolar tutarında yatırım yapılmaktadır. Bu 2,15 Trilyon dolar cironun yüzde 26’sını Kuzey Amerika, yüzde 32’sini Batı Avrupa, yüzde 19’unu Japonya hariç Asya, yüzde 10’unu Japonya, yüzde 5’ini Latin Amerika, yüzde 4’ünü Doğu ve Orta Avrupa kalan yüzde 4’ünü ise Afrika ve Ortadoğu oluşturmaktadır. Bundan 60 yıl önce ekonomilerin çok önemsiz parçası olan bu endüstri 21. yüzyılın en önemli endüstrilerinden birisi haline gelmiştir.
Türkiye kimya sanayi incelendiğinde, sektörün henüz modern bir sanayi yapısından uzak olduğu, kimya tesislerinin üretim kapasitelerinin dünya ölçeklerinin gerisinde kaldığı görülmektedir. Kimya sektörü birçok sanayi dalına girdi sağlayan lokomotif sektör olma özelliğinden dolayı, Türkiye ekonomisinin geleceği açısından önem taşımaktadır. Türkiye’nin dünya kimyasal madde üretimi içindeki payı yaklaşık binde beş mertebesindedir. Sektörün toplam üretimi, petrol ürünleri ve plastikler hariç 10–11 Milyar $ civarındadır. Türkiye’de ilaç dâhil olmak üzere kimyasal ürünler üretiminin, yaklaşık yüzde 84’ü özel sektör tarafından karşılanmaktadır. Kimya Sanayinin ilaç hariç yüzde 80’ini ara ürün üretimi oluşturmaktadır. Bu nedenle diğer sektörlerdeki gelişmeler kimya sektörünü doğrudan etkilemekte ve kimya sanayindeki üretim, ithalat ve yurtiçi talep ekonomideki ve sanayideki büyümeye paralel olarak gelişme göstermektedir.
21. Yüzyıla hızla girerken, sürdürülebilir gelişmenin, iklim değişikliğinin, kimyasallarla ilgili yasal düzenlemelerin, hidrokarbonların ve enerjinin dinamik yapısının ve teknolojinin sürekli bir biçimde geliştirilmesinin değişimin ve rekabet edebilmenin başlıca tetikleyicileri olmaları beklenmektedir.
Sürdürülebilir kalkınma, ilk önce “gelecek kuşakların ihtiyaçlarını tehlikeye atmadan bu günkü kuşakların ihtiyaçlarının karşılanması” şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanım daha sonra “ bir yandan üretim faaliyetlerinin çevreye etkilerini en aza indirirken diğer yandan da bu üretimin sosyal ve ekonomik katkılarının maksimize edilmesi” şeklinde değiştirilmiştir. Değişimi tetikleyen ikinci olgu da iklim değişikliğidir. İklim değişikliği ekonominin bütün parçalarını derinden etkileyen modern yaşamın bir gerçeğidir. Sera gazları emisyonları sonucu oluşan iklim değişikliği konusunu sürdürülebilir kalkınma ile bütünleşmiş halde ele alınması gereklidir. Kimya biliminin risk fayda oranları tam olarak anlaşılamadığından bu değişimin üçüncü tetikleyicisi olan kimyasallarla ilgili yasal düzenlemeler büyük önem taşımaktadır. Avrupa Birliği halen kimyasallarla ilgili mevcut yasal düzenlemeleri gözden geçirmekte ve Kanada ile birlikte Kimyasal Politikasında lider olma yolunda ilerlemektedir. ABD ve Japonya kavramsal aşamada bulunmakta diğer ülkelerde henüz herhangi bir faaliyet göze çarpmamaktadır.
Değişimin ve gelişimin dördüncü tetikleyicisi ise hidrokarbonlar ve enerjinin dinamik yapısıdır. Dünyanın kısıtlı ham petrol rezervlerinin etkin bir biçimde kullanılması gerekmektedir. Bu gün ham petrol fiyatları yeni ham petrol rezervleri bulunmasına ve bu alanda teknolojik gelişme sağlanmasına yetecek kadar yüksek bulunmaktadır. Bu yüksek fiyatlar hem orta doğudan kesintisiz bir ham petrol tedarik edilmesine olanak sağlamakta hem de bölgede politik denge sağlanmasına destek olmaktadır. Değişimin ve gelişimin beşinci ve en önemli tetikleyicisi teknolojinin sürekli bir biçimde geliştirilmesidir. 21. Yüzyıl’da teknoloji her zaman değişimin ana tetikleyicisi olmuştur. İnsanoğlunun yaratıcılığının ve zekâsının hızı bizi sürekli şaşırtmaktadır. Diğer bir deyişle bu değişim bizi yeni teknoloji kavramlarının dışına değil içine doğru sürüklemektedir. Bütün bu gelişmeler, araştırma-geliştirme faaliyetlerinin çok yoğun olduğu, teknolojilerin hızla demode olabildiği ve fabrika kuruluş kapasitelerinin durmadan yükseldiği petrokimya sanayi dalında bulunan şirketleri, teknolojiyi ve piyasadaki gelişmeleri sürekli izleyerek, kendilerini güncel tutmaya, sürekli yatırım yapmaya ve durmadan değişen bir rekabet ortamında yaşamaya zorlamaktadır. Piyasa koşullarına uygun hareket edemeyen, teknolojik yenilikleri zamanında yapılacak yatırımlarla bünyesine taşıyamayan şirketler, küçülmek ve hatta yok olmak zorunda kalmaktadırlar.
Küreselleşmenin çok önemli bir gerçek olarak ortaya çıktığı günümüzde, üretimin yeri tamamen rekabet üstünlüğü sağlayacak; hammadde avantajı, Pazar büyüklüğü ve teknoloji gibi unsurları birlikte değerlendirerek belirlenmektedir. Nitekim petrokimya sanayinin yapısı son yıllarda ciddi bir değişiklik yaşamakta olup yeni yatırımlar stratejik üstünlükleri nedeniyle hidrokarbon zengini bölgelerle, pazarın çok cazip ve büyük olduğu Orta Doğu ve Çin başta olmak üzere Uzak Doğu’ya kaymaktadır. Küreselleşmenin getirdiği diğer bir olgu da kimyasal organize sanayi bölgelerinin (Chemical Investment Sites) kurulmasıdır. Bu gün dünyada birçok bölgede yapılan kimya yatırımları kurulan bu organize sanayi bölgelerinde gerçekleştirilmektedir. Bu bölgeler, özellikle kuruluşlar arasında güçlü bir ağ yapının oluşmasını sağlamakta dolayısıyla sanayi bölgesindeki öğrenme sürecini hızlandırmakta; en önemlisiyse yenilik yaratma potansiyelini artırmaktadır. Bundan başka, Tedarik Zinciri’nde yer alan tarafları birbirine yakınlaştırarak verimlilik artışını sağlamakta; “Üçlü Sorumluluk” çerçevesinde özetlenen çevre-sağlık-güvenlik alanındaki önlemlerin üretici tarafından ekonomik bir şekilde alınmasını kolaylaştırmaktadır.


ufuk@ufukotesi.com

Bu yazı toplam 3898 defa okunmuştur.

Ufuk Ötesi Gazetesi'nde yayınlanan yazı, haber ve fotoğraflar kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.

UFUK ÖTESİ.COM

BU YAZIYI TAVSİYE EDİN

Adınız  Soyadınız

E-posta adresiniz
Arkadaşınızın e-posta adresi

 

Yazdır  - Sayfanın Başına Dön 

 

 Sayı :79

 KÜNYE
 
 ARŞİV
 
 ABONELİK
 
 REKLAM
 
 
  YAZARLAR
 Ali Arif Esatgil
Bayrak gibi yaşamak...
 Alptekin Cevherli
En zor yazım…
 Doç. Dr. Fethi Gedikli
Şimşek gibi çakıp geçen ülkücü
 Dr. Yusuf Gedikli
Sevgili Kemalciğim, candaşım, kardaşım, arkadaşım…
 Kemal Çapraz
Son söz...
 Olcay Yazıcı
Asil Neslin Son Temsilcisi: Kemâl Çapraz
 Bayram Akcan
“BOZKURT” Kemal ÇAPRAZ
 Aydil Erol
Bu çapraz, kimin çaprazı?!!
 Şahin Zenginal
Sensiz hayat zor olacak
 Ünal  Bolat
Sevdiğini Türk için seven Alperen
 Hayri Ataş
“YA BÖYLE ÖLÜM DEĞİL Mİ ERKEN”
 Mehmet Türker
Türk Dünyasının dervişi
 Mehmet Nuri Yardım
Kemal Çapraz diye bir kahraman
 Prof Dr. Ali Osman Özcan
Ufuk Ötesinde Çapraz Ateş
 Orhan Seyfi Şirin
Çapraz doğuştan ‘Reis’ti
 Rasim Ekşi
Kardeşim Kemal’in Vasiyeti
 Dr. Orhan  Gedikli
Sevgili Kemal Kardeşimin Ardından
 Özdemir Özsoy
Seni unutamayız
 Dr. Ünal Metin
“Ufuk Ötesi” yaşıyor
 Aybars Fırat
Kastamonu Beyefendisi
 Süleyman Özkonuk
Öteki Ufuk
 Zeki Hacı ibrahimoğlu
30 yıllık dostumdu
 Coşkun Çokyiğit
Kemal Çapraz “Tek Ağaç”lardandı
 Baki Günay
Kırım Meclisinde Kemal Çapraz sesleri
 Ahmet Tüzün
İz Bırakan
 Cem  Sökmen
Metropoldeki dâvâ adamı: Kemal Çapraz
 Hüseyin Özbek
Kemal Bey
 Asuman Özdemir
Sermayeye kurban gittin…
           
       
 
   

Karahan 2002