Türkiye’ye büyük oranda yerli sermaye girdisi bir yana bir o kadar da yatırım yapacak olması ve millî ekonomiye katkısı yanında bir çok kesimin kafasını hâlâ bir takım sorular kurcalamaya devam ediyor. Bu soruların başında ise güvenlik geliyor.
Avrupa’daki birçok ülke kamuya ait telekom kurumlarını bu sebeple özelleştirmiyor ama özelleştirme bir yana daha çok yabancı ülkelerdeki telekomları ve GSM şirketlerini satın almaya çalışarak ilgi çekici bir politika izliyorlar. Özellikle Almanya Telekom ve France Telekom kendi iletişim kurumlarına millî bir politikayla daha fazla yatırım yaparak güçlendirme politikası uyguluyorlar.
GSM YABANCILARIN ELİNDE
TMSF’nin kontrolündeki Telsim’in İngiliz Vodafone'a satışı ile sektörde yabancılar lehine faaliyet gösteren 3 şirketten 2'sinin hâkim ortağındaki değişiklik, birinin de ortaklık yapısına yeni katılımın gerçekleşmiş olması ister istemez bu konuları gündeme getiriyor. Şimdi piyasadaki GSM şirketlerinin durumlarına bakalım.
26.7 milyon abone sayısı ile Türkiye'nin en büyük GSM operatörü Turkcell'de Çukurova Grubu'nun hâkimiyeti, Rus Alfa Grubu'nun ortaklığı ile geride kaldı. Alfa Telecom Turkey Limited, Borsa'ya gönderdiği açıklamada, Çukurova Telecom Holdings Limited (CTH) tarafından Alfa Telecom Turkey Limited'e (Alfa) ihraç edilen hisse senedine dönüştürülebilir 1 milyar 593 milyon dolar tutarındaki tahvillere ilişkin dönüşüm hakkı kullanılması suretiyle Alfa'nın CTH'de yüzde 49 doğrudan, bunun sonucunda ise Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş'de yüzde 13.22 oranında dolaylı hisse iktisabı işleminin 25 Kasım 2005 tarihi itibarıyla tamamlandığını bildirdi.
Turkcell'in web sitesinde yayınlanan, şirketin doğrudan ve dolaylı pay yapısına göre, Finli telekom hizmetleri sağlayıcısı Sonera Corporation ve İsveçli telekom operatörü Telia'nın birleşmelerinin ardından kurulan Sonera Holding'in Turkcell'de yüzde 37.09 payı bulunuyor. Çukurova Grubu yüzde 27.05, Alfa Telekom Turkey Ltd. yüzde 13.22, M.V. Grubu yüzde 6.07 pay ile şirketin diğer büyük hissedarlarını oluşturuyor. Yüzde 16.55'i halka açık olan şirketin sermayesinde, Yapı ve Kredi Bankası yüzde 0.01 pay ile temsil ediliyor. Yüzde 0.01 pay da diğer yatırımcılara ait bulunuyor. Dolayısıyla Adı Türkcell olan şirketin sadece Çukurova Grubu ile yüzde 27.05 olmuş durumda. Artık Türkcell’de büyük hisse sahibi olarak yabancı ortaklar söz sahibi durumunda. Sektörün diğer bir şirketi AVEA’ya bakalım. Daha önce AYCELL adı ile kurulan şirket daha sonra İtalyan AVEA ile birleştirildi. Yaklaşık 7 milyon abonesi ile Türk GSM sektöründe yüzde 17 pazar payına sahip olan Avea'nın ortaklık yapısı da, en büyük hissedarlarından Türk Telekom'un yüzde 55 hissesinin özelleştirilmesiyle birlikte değişti. Türk Telekom ve Telecom Italia'nın yüzde 40'ar, İş Bankası'nın yüzde 20 payı bulunan Avea'da, Türk Telekom'un özelleştirilmesi sonrası kamunun payı yüzde 18'e gerilerken, Oger Telekom yüzde 22 payla sermayeye iştirak etti. Şirketin sermayesinde, Telecom Italia yüzde 40, İş Bankası yüzde 20 hisseyle temsil edilmekte.
YABANCI SERMAYE İYİ AMA YA GÜVENLİK
Türkiye’deki ekonomik sistemde de yabancı sermayenin çoğalması istihdam ve vergi gelirleri için sevindiricidir. Fakat gözlerden kaçan güvenlik endişesi her zaman düşünülmelidir. Geçen aylarda komşumuz Yunanistan’da cep telefonlarının dinlenme skandalı patlak vermişti. Dinlemede Yunan Bakanları ve medya mensuplarının cep telefonları dinlenmişti. Yunanistan’da GSM sektörünün yüzde 70 İngiliz Vodofone şirketinin elinde olduğu biliniyor. Kamudaki birçok kesim AYCELL’den kalan telefon numaralarını kullanıyor. Aynı olay Yunanistan için de geçerli. Yunan resmi makamları dinleme olayı sonrasında ilgi çekici bir genelge yayınladı. Genelgeye göre önemli görevlerde bulunan memurlar yanlarında cep telefonu taşımayacaklar. Taşıyacaksa da telefonların şarjlarını çıkarıp öyle dolaşacak. Demek Yunan Hükümeti bazı konulardan iyice huylandı ki böyle bir karar almak zorunda kaldı. Son bir tespit yapmak gerekirse dinleme ve izlemede teknik olarak en kolay sistem cep telefonlarıdır. Her telefonun IMEI numarası GSM şirketleri tarafından izlenebilir. Kaçak telefonların fişlenmesi ile her telefon taşıyan kişi artık hem dinlenmekte hem de izlenmekte. İnşallah GSM sektörüne daha çok yerli firmalar girer ve bizde olası komplo senaryoları yazmayız.