Dünyada bugüne kadar 49 ülke parasından sıfır attı. Bu ülkelerde yeni para birimine geçiş genellikle bir istikrar programıyla birlikte gündeme geldi ve istikrar programının enflasyon üzerindeki olumlu etkileri ortaya çıktıktan sonra operasyon gerçekleştirildi.
Altı sıfırı bir anda atmak kolay değil. Her ne kadar bu sıfırlar ardı ardına kolayca gelmesine rağmen atmak da teknik olarak başlı başına bir problem. Bilgisayar kullanıcıları hatırlar. Bundan dört sene öncesinde 1999’dan 2000’e geçmek bile bilgisayarlar için problem olmuş, sanal bir felç ile karşı karşıya kalmıştık. Şimdi bu durumun en kötüsünü rakamlar ile yaşayan her sistem eğer tedbir almaz ise karşı karşıya kalacak.
Sıfır atmak güzel de
Birçok kurum ve kuruluş bu yöndeki çalışmalarını tamamladı veya tamamlamak üzere. Bu konuda altyapı düzenlemelerini yapmayan kuruluşları ise önümüzdeki günlerde çok zor bir dönem bekliyor. Yeni Türk Lirası konusunda bizleri bekleyen en önemli konu halkımızın bu konuda yeterince bilgilendirilmemiş olması. AB Euro’ya geçiş süresi yaklaşık 3 yıllık bir hazırlık ve bilgilendirme süreci ile geçmişti. Yeni Türk Lirası’na geçiş sürecinde vergi, gümrük, sigortalar gibi pek çok idari düzenlemede değişiklik yapılması hisse senetlerinin yeniden bastırılması ve istatistikli bilgilerin yeniden düzenlenmesinin yanı sıra, otomasyon sistemlerinde de çeşitli güncellemeler yapılması gerekiyor. Aksi takdirde işlemlerde karışıklıklar meydana gelebilir. Şirket içinde etkilenecek bölümler ise öncelikle yasal raporları düzenlemekle sorumlu olan bölümler mali muhasebe ve maliyet muhasebesi bölümleri, satın alma, satış sözleşmeleri takip eden satış ve pazarlama bölümleri, insan kaynakları bölümleri en fazla etkilenecek.
Yetkililer uyarmıyor
Yetkili birimler basın toplantıları yaparak sıfır atmanın ne kadar güzel olduğundan bahsediyorlar. Ama bu işin farkında olmayanları uyarmak ise maalesef basına düşüyor. 1 Ocak günü marketlerde olası senaryolar gerçekten ürpertici bir durum olabilir. Eğer mahallenizdeki market bu sistemi entegre yapmamışsa kanunlara göre suç işlemiş olacak. Bir yıl boyunca da hem eski 6 sıfırlı rakamları hem de YTL ile fiyatları göstermek zorunda.Veya 48 aylı bir taksitiniz varsa mahallenizdeki bir mağazadan aldığınız senetlerde problemler çıkabilir.Aslında büyük ve geniş zincir ağları bulunan marketler ve şirketler bunun tedbirlerini aldılar. Asıl problem küçük işletmeler. Yazarkasa kullanan her firma kullandığı yazarkasa firmalarının almış olduğu firmaya başvurarak yenileme yapmak zorunda. Ama bazı firmalar sistemi yenilemek yerine yeni cihazlar satarak tüketicileri mağdur edebilirler. Problem daha ziyade organize olmayan veya yarı organize perakendecilerde yaşanacak. 20 tane marketi olan x şehirdeki bir market, süpermarket ki; bunlardan çevremizde çok var. Bunlarda uyum problemi olabilir. Yani esas sıkılacak olanlar yöresel, 5-10-15 mağazası olanları tam bir kaos bekliyor. YTL’ye geçişin, büyük perakende şirketlerine 500 bin-1 milyon dolar arasında bir yatırım maliyeti olduğunu da belirtmekte fayda var.
YTL ve kuruşlu günler başlıyor
1 Ocak tarihinden itibaren bütün muhasebe sistemleri, kıymetli evraklar, resmi raporlar YTL üzerinden düzenlenecek. Bu etkilenmeden yazılım dışında birçok donanım da etkilenecek. YTL geçiş süresince yatırım yapmayan şirketler bekleyen karmaşanın diğer bir problemi ise YTL’nin yanında piyasaya kuruşun devreye girmesi. Altyapısı yeterli olan kurumlar bu konuda sisteme bağlı yuvarlamayı yapıp raporlamalarını gözden geçirerek çalışmalarını sürdürebilecek.
En çok etkilenecek sistemler ise uzmanlara göre şöyle olacak. Firmaların finans bölümlerinin kullandığı yazılım ve donanım; eski TL bilgilerinin arşivlenmesi için kullanılacak geniş disk kapasiteleri; ATM, yazarkasa ve POS gibi sabit kullanım alanları olan ürünler olacaktır. Bozuk Para sayma sistemleri, el veya avuç içi bilgisayar sistemleri de etkilenecek. Uzun vadeli çek, senet, tapu bedeli borsa işlemleri ya da borç-alacak işlemleri yapan sistemlerde sorunlar çıkacaktır. KOBİ’lerin büyük bölümü hâlâ DOS sistemlerini kullanmalarından dolayı YTL uygulamasıyla birlikte sistemlerini değiştirdikleri zaman donanım gereksinimi de ortaya koyacaktır
500 milyon dolarlık pazar
Konu hakkında konuştuğumuz yazılım firması Uyumsoft Genel müdürü Mehmet Önder bize bu konuda ilgi çekici bilgiler verdi. “Yapılan bir hesaba göre yazılım sektörüne ödenecek tutar yaklaşık 500 milyon dolar civarında olacak. Bunların önemli bir kısmı da kamu bütçesinden karşılanacak. Kamunun birçok birimi bu değişimi yapmak için yazılım firmalarına milyon dolarlar verecek. Türkiye’nin yazarkasa piyasası yıllık ortalama 100 bin adet Yazarkasa üreticisi ve ithalatçıları yeni liraya geçişle birlikte fazladan 250 bin adet daha yazarkasa satılacağı görüşündeler. Yazarkasa fiyatları 500 milyon lirayla 1 milyar 500 milyon arasında deşiyor. Bu durumda yazarkasa piyasası YTL’ye geçişte 125 trilyon ile 400 trilyon arasında daha fazla ciro elde edecek.Ayrıca piyasada bulunan 1 milyon 200 bin yazarkasadan 950 bin adedi yeni sisteme entegre edilecek. Bununda 40 milyon lira olduğu düşünülürse sadece yazar kasaların değişiminin 38 trilyonluk yeni bir Pazar olaşacak.Biz herkesi şimdiden uyararak firmaları bu konuda tedbir almaya çağırıyoruz” dedi.
Sonuç olarak YTL’nin bilişim ekonomisine bilişim dünyasına getireceği fırsatlar yanında tüm yaşantımıza de değişiklikler getirmesi bekleniyor. Para küpürünün büyüklüğünün getireceği psikolojik etki yanında ödeme sistemlerinden kullandığımız cihazlara, muhasebe ve istatistik kayıtlarından bilişim sistemlerine kadar hayatımızın bir çok alanında olumlu etkiler olacak. Konu hakkında daha ayrıntılı bilgi için www.uyumsoft.com.tr (212-6135652) veya www.ytl.gen.tr bilgi almanız mümkün.

YTL' ye geçiş takvimi
* 31 Ekim 2004'te kapsamlı tanıtım kampanyası
düzenlendi
* 30 Kasım 2004, muhasebe sistemleri, bilgisayar
programları, banka mevduat hesapları uyumlaştırılacak.
* 31 Aralık 2004'e kadar bütün TL hesaplarında kuruş
bazlı değişiklikler yapılacak. Bankaların EFT
sistemleri uyumlaştırılacak.
* 1 kilovat saat enerji 200 bin lira ise faturada 20
kuruş yazılacak.
* Bir faturanın yeni parada kaç lira olduğunu öğrenmek
için paranın sağ tarafından 6 sıfır atılacak ve virgül
konulacak.
* 20 milyon 850 bin lira, 20 lira 85 kuruş olacak.
* 1 milyon 975 lira, yeni parada 1 lira 975 kuruş
anlamına geliyor.