Teknoloji transferi konusunda ise ABD ile Avrupa ülkeleri arasında ciddi bir savaş devam ediyor.
***
ABD Savunma Bakanlığı’nın 3 yıl önce başlattığı en pahalı proje olan ve “önümüzdeki 40 yılın savaş uçağı” olarak anılan “F-35 Joint Strike Fighter” (Müşterek Savaş Uçağı) projesinin ilk test versiyonlarının montajı Lockheed Martin Fabrikaları’nda başladı. 22 adet test uçağının bazı parçaları başka firmalarda yapılacak, ancak son montaj Fort Worth’da 2 yıl sonra tamamlanacak. Test uçuşları ise 2006 yılında başlayacak olan uçakların 150’si de Türk Hava Kuvvetleri tarafından kullanılacak.
Uçak gemilerine uygun
Yeni jenerasyon F-35, radar tarafından görülemeyen süpersonik çok yönlü savaş uçağında bulunması gereken bütün özellikleri taşıyor. Biri normal kalkış-iniş, biri dik kalkış iniş, biri de kısa mesafe kalkış-dik iniş olarak üç ayrı versiyonu bulunmakta.
Türkiye de imalatçısı
Uçağın yapımında katkıda bulunan olan ülkeler ise Kanada, İngiltere, İtalya, Türkiye, Norveç, Danimarka ve Avustralya. Türkiye’nin bu projeye katılma tarihi ise 11 Temmuz 2002.
Söz konusu uçaktan ABD’ye 2 bin 400, İngiltere’ye ise 150 adet üretilecek. Geri kalan ülkelerin toplam 2 binin üzerinde uçak sipariş edecekleri tahmin ediliyor. İlk uçaklar 2009 yılında dağıtıma hazır olacak. Türkiye 2013’e kadar 175 milyon dolar ödeyecek ve 2015’de toplam 150 adet alacak.
Uzay çağının uçağı
F-35’lerin F-16, F-18 ve Harrier gibi birçok üstün savaş uçağının yerini alması bekleniyor. Ancak uçağın üretiminde yaşanan birtakım pürüzlerin ABD’nin canını sıktığı belirtiliyor. Kısa süreli iniş-kalkış özelliğine sahip olan modellerin olması gerekenden 900 kilo kadar fazla ağır olması gibi teknik zorluklar göze çarpan ilk sorunlar.
Ayrıca Lockheed Martin firmasının, bazı masrafları azaltmak için dış ülkelerin fabrikalarına daha az iş vermesi, Norveç ve İtalya’nın bu duruma itirazı gibi ekonomik bazı problemler olduğu öne sürülüyor. Ancak strateji uzmanları ABD firmasının üretimi tekelinde tutarak teknoloji transferini önlemeye çalıştığına, bunun için de artan maliyeti öne sürdüğüne dikkat çekiyorlar.