.

 

Mine Özgür  

TARİH VE KÜLTÜR KENTİ; KASTAMONU


Dağlarında, akarsuların derin vadi ve kanyonlar oluşturduğu, şelaleleri, mağaraları ile doğal güzelliklerin doruk noktaya ulaştığı Kastamonu’da, tarihi kalıtlar, yaşanmışlıkların izleri çağlar öncesinden günümüze ulaşıyor. Kente gelenleri; 135 km.lik sahilinin yanı sıra her ilçede birbirinden farklı, maceraya açık, rengarenk bir yaşam bekliyor. Bazen yalçın bir kayanın arkasından yükselen dağ, kimi zaman da 1600 m. yükseklikteki yaylalarının baş döndüren güzelliği sarmalıyor.

Doğal güzelliği ile saran, el sanatları, kültürü ve tarihi eserleri ile değeri artan, bunu koruma ile geleceğe aktarma görevini yerine getiren bir kent Kastamonu.
Kastamonu Valisi Mustafa Kara, Belediye Başkanı Turhan Topçuoğlu ve Vakıflar Bölge Müdürü Yavuz Yücebıyık önderliğinde yapılan çalışmalarla kent, farklı bir görünüme büründü.
Terk edilen sanatların boynu bükük yalnızlığından uzak, çoğalan umutlar, dostluklar ve üretim ile Münire Medresesi, Deve Hanı, Yakup Ağa Külliyesi, Cem Sultan Bedesteni ve Balkapanı (Pembe) Han’da bambaşka bir sıcaklık var. Buralarda bakır, ebru, hat sanatı, el dokuması, ahşap oyma, baskı, kumaş boyama, çarşaf bağı, iğne oyası gibi ürünlerden satın alırken, yapım aşamasında gözlemleme olanağı da var.
Ayrıca ahşap işçiliği ve oymacılık da Kastamonu el sanatları içinde önemli bir yer tutuyor. Tarım Bakanlığı El Sanatları Merkezi’nde öğrencilere iki yıllık bir eğitim programı ile oymacılık ve restorasyon konusu ağırlıklı olmak üzere ahşap eğitimi veriliyor.
Tarihi Kastamonu Konağı görüntüsünde inşa edilen 3 katlı “El Sanatları Teşhir ve Satış Merkezi’nde ahşap oyma ve el dokumaları satışa sunuluyor.
Kastamonu Valiliği El Dokumaları Atölyesindeki tezgahlarda üretilen örtüler ve kumaşlarda özgün desenlere ve doğal renklere uyuluyor.. Düz ya da işlemeli el dokumaları yatak örtüsü ve perde olarak da hazırlamalarının yanı sıra siparişle de çalışılan merkez, Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müzesi'nin perdelerini hazırlıyor.
Türkiye’nin ilk Kent Tarihi Müzesi’nde, 1904 yılına ait Anadolu’da ilk el yapımı konsol piyanosu, Kastamonu Sana-i Nefise Mektebi’nde 1907 yılında dokunan 40 metre karelik halının da yer aldığı eserler, kentte yaşayanlara da kendi tarihi ile yüzleşme fırsatını veriyor. Kent Tarihi Müzesi’nin de yer aldığı Kastamonu Hükümet binası’nın projesi, Mimar Vedat Tek’e ait. Ön ve arka cephesi simetrik olan taş binanın girişinde, Osmanlıca “Hükümet Dairesi, 1318” yazısı yer alıyor.
Mimar Vedat Tek Kültür ve Sanat Merkezi’nde, Kurtuluş Savaşı’nda kullanılan silah ve eşyalar ile Şapka ve Kıyafet İnkılabı’yla ilgili olarak tarihten günümüze çeşitli şapka örnekleri sergileniyor. Kastamonu ve ilçelerine ait fotoğraflar, özgün seramik çalışmaların yanı sıra yine aynı alanda yarı açık bir sergi salonu yer alırken, üstü de otel olarak hizmet verecek.
“Atatürk ve İstiklal Yolu”nun başlangıç noktası Atatürk’ün İnebolu Nutkunu okuduğu ve Kıyafet İnkilabı’nı yaptığı “İnebolu Türk Ocağı” olurken, Halime Çavuş, Salih Reis Heykeli düzenlemesi, Küre Ecevit Hanı ile devam edip, Kadı Dağı mevkiinde Anıt ile sonlanıyor.
Kalesi, Saat Kulesi ve Deresi ile dikkat çeken Kastamonu’nun bu üç simgesi de yapılan çalışmalarla ayağa kaldırıldı.
Kent’in batısında bir ana kaya kütlesi üzerinde bulunan, MS 12. yy.da Komnenoslar tarafından yaptırılmış olan Kastamonu Kalesi, onarım, çevre düzenlemesi ve aydınlatma ile bambaşka bir güzelliğe sahip oldu. Şehirden yaklaşık 120 m. yükseklikteki Kastamonu Kalesi’nde günümüze; iç kale kısmı ile sarnıçlar, zindan, kaçış tüneli ve Bayraklı Sultan Türbesi ulaşmıştır. Kalenin kent merkezinde olması nedeniyle ulaşımı da kolaydır.
1885 yılından günümüze ulaşan Saat Kulesi’nde Kastamonu Belediyesinin yaptığı çevre düzenlemesinin ardından, kademeli çay bahçeleri ve etli ekmeğe panoramik Kastamonu manzarası eşlik ediyor. Saat Kulesi, Kastamonu Hükümet Konağı arkasında, Sarayüstü Tepesinde yer alıyor.
Kentin ortasından geçen Karaçomak Deresi ise ıslah programı çerçevesinde düzenleniyor. Ortadan bir beton kanal içinde akıtılacak olan derenin iki tarafında üçer metrelik yeşil alan olacak. Derenin duvarlarının derzleri güçlendiriliyor, demir parmaklıklar tümüyle değişiyor ve kaldırımlar yenileniyor.
Kentin bir diğer özelliği olan Cumhuriyet Meydanı turizmciler tarafından Türkiye’nin en güzel üç meydanlarından biri seçilmişti. Belediye tarafından yapılan düzenlemeler sonucunda, kentin sembolü olması amaçlanıyor.
1997 yılından bu güne Etnoğrafya Müzesi olarak hizmet veren Liva Paşa Konağı, 1879-1881 yılları arasında Mir Liva Sadık Paşa tarafından yaptırılmış. Müzede Kastamonu el zanaatları olan kunduracılık, urgancılık, bakırcılık, ahşap el oymacılığı, dokumacılık, semer ve koşum takımcılığı ile baskıcılık örnekleri mankenlerle anlatılmaktadır. Müze ev olarak düzenlenen üst katta ise; gelin odası, haremlik-selamlık günlük odalar, misafir odası ve baş oda yer almaktadır.
Kastamonu Merkezinde yer alan “Kaya Mezarları”nın ana girişinde bir tanrıça ile iki sfenks yer alırken, mezarın sol yanında ise M.S. I. yüzyılda Roma Döneminde ilave edilen bir oda bulunuyor.
II. Beyazıt döneminde 1506 yılında Nasrullah Kadı tarafından köprü, şadırvan ve havuzlarla birlikte yaptırılan Nasrullah camii’nin içindeki süslemeler hattat Ahmet Şevki Efendi’ye ait.
Camii, türbe, asa suyu, şadırvan, kütüphane, dergah evleri ve müzeden oluşan Şeyh Şaban_ı Veli Külliyesi; 1450-1650 yılları arasında yapılmış. Mevlâna, Hacı Bektaş_i Veli ile birlikte anılan Şeyh Şaban_ı Veli mayıs ayının ilk cuma günü kent dışından da binlerce kişinin katıldığı etkinliklerle anılıyor.
Anadolu’da açılan ilk lise olan Abdurrahman Paşa Lisesi ve Türkiye’nin ilk sanat okulu Sana i Medrese Mektebi de Kastamonu’da yüz yılı aşkın süredir eğitime verilen önemi vurguluyor.
Cumhuriyet Döneminde Şapka ve Kıyafet Devrimi’nin Kastamonu’da yapılmış olmasının haklı onurunu taşıyan kent, her yıl 23 Ağustos’ta başlayıp, 30 Ağustos’a değin süren bir kutlama yapıyor.
Kastamonu Belediyesi’nin her yıl 23-25 Ağustos arasında düzenlediği Türk Dünyası Günlerinde; konferans, panel, halk dansları toplulukları ve konserlerle yoğun bir program sürerken, Türk Cumhuriyetleri’nden de geniş bir katılım sağlanıyor.
Kastamonu’nun şelalelerle ile taçlanan güzelliği, büyük alış veriş merkezlerine de kucak açıyor. Tanınmış markaların bayileri kentteki modern mağazalarda yer alırken, Kastamonu, geç saatlere kadar açık dükkanları, parklarda, dere boyunda dolaşan halkı ile ışıl ışıl bir görüntü sunuyor.


www.ufukotesi.com - 06 / 2007  

ufuk@ufukotesi.com

Ufuk Ötesi Gazetesi'nde yayınlanan yazı, haber ve fotoğraflar kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.