|
Sömürge coğrafyasının dinsel, toplumsal, siyasal sisteminden tüketim tarzına kadar her şey yine Londra’ca belirlenmektedir.
İngiliz Emperyalizmi, bu sömürü çarkının sonsuza kadar sürmesi, sömürgelerinin başka emperyalist devletlerin denetimine girmemesi için, sömürgelerle Britanya arasındaki ulaşım güvenliğine çok önem vermektedir. İngiltere ile Hindistan arasındaki Akdeniz’in, bir diğer sömürgesi Mısır’ın, Süveyş Kanalı’nın, Basra Körfezi’nin denetimini elinde tutmak, başka emperyal güçle paylaşmamak İngiliz millî politikasının temelini oluşturmaktadır.
Hindistan yolunun üzerinde, coğrafî açıdan stratejik konumda bulunan Mezopotamya, Güney Kafkasya, Ortadoğu, aynı zamanda petrol başta olmak üzere, diğer kaynaklar bakımından da stratejiktir. O halde Hasta Adam Osmanlı’nın elinden alınması, İngiliz sömürge coğrafyasına dahil edilmesi gerekmektedir!
Osmanlı coğrafyasının paylaşımının en önemli nedenini oluşturduğu Birinci Dünya Savaşı bitiminde, Osmanlı terekesinin Ortadoğu’ya ait olan bölümünün en büyük parçaları bu nedenle Majestelerinin imparatorluğuna düşmüştür!
30 Ekim 1918 Mondros Ateşkesi sonrasında işgal edilen başkent İstanbul’da İngiliz çıkarlarını savunacak, ulusumuzun emperyalizme karşı olası tepkilerinin ve direncinin doğuşunu engelleyecek, halkımızı bitimsiz sömürge uykusuna yatıracak bir örgüt gereklidir!
İngiltere Büyükelçiliği baş tercümanı Mr. Ryan bu konuda yeterli deneyimi değişik sömürgelerde fazlasıyla edinmiştir. Mr. Ryan Hürriyet ve İtilaf Partisi Genel Merkezi’nde İngiliz yanlısı genel başkan Sadık Bey’le görüşür ve istemlerini sıralar. Partinin önde gelenlerinden Şura-yı Devlet ( Danıştay ) üyesi Sait Molla gönüllü olarak görevi üstlenir. Sait Molla Şura-yı Devlet üyeliğinden başka, Adalet Bakanlığı Müsteşarlığı da yapmıştır. İngiliz desteğiyle İstanbul gazetesini çıkarır. İngiliz Büyükelçiliği’nden ayda 300 lira maaş alır…
Sait Molla İngiliz Yüksek Komiserliği Askeri Ataşesi ile 1 Mayıs 1919’da görüşür: “İngiliz’lerin Türklerle daha fazla ilgileniyor görünmelerini ve böylelikle kamuoyunda İngilizler lehinde bir hava oluşturulmasına yardımcı olmalarını” tavsiye eder!
Sait Molla’nın, cemiyete üye olacakların imzalayıp vermeleri için kaleme aldığı ve üye adaylarına dağıttığı mazbatanın üzerinde şunlar yazılıdır: “Aşağıda imzası bulunan bizler, adalet ve insanlığın koruyucusu İngilizlere Muhib ( dost ) olduğumuzu imzamızla onaylar ve İngiliz Muhibleri Cemiyeti namıyla bir cemiyet teşkiline karar verdiğimizi beyan eyleriz.”
Dönemin yasal mevzuatına göre böyle bir cemiyetin kurulması hukuken mümkün değildir. (Dahiliye Nezareti Muhabere-i Umumiye Dairesi tarafından yayınlanmış Teşekkül Edecek Cemiyetler Hakkında Olunacak Muameleye Dair 2 Ağustos 1910 tarihli tamim ve Dahiliye Nezareti Hukuk Müşavirliği’nin 17 Şubat 1919 tarihli tamimi.”
Cemiyetlerin kuruluşunun Şura-yı Devlet tarafından onaylanması zorunludur. Hukuken mümkün olmamasına karşın, cemiyetin kuruluş beyannamesini nüfuzunu kullanarak onaylatan Sait Molla, 20 Mayıs 1919 tarihinde Dahiliye Nezareti’ne-İçişleri Bakanlığı- verir. Türkiye’de İngiliz Muhibleri Cemiyeti (Association of the Friends of England in Turkey ) resmen kurulmuş olur. Cemiyetin kuruluş beyannamesi, ‘ilkel Türk soyunun Avrupa’dan getirilecek damızlık erkekler yoluyla ıslah edilmesi’ gibi ilginç düşünceleri olan Dr. Abdullah Cevdet tarafından kaleme alınmıştır!
21 Mayıs 1919 tarihli, İngiliz yanlısı Alemdar Gazetesi’ ne cemiyet tarafından verilen bildiride, adres verilerek halk üye olmaya davet edilir ve kuruluş nedeni açıklanır: “Cemiyet, memleketin en yüksek simalarının dahi tasvibiyle vücuda gelmiş olup, ahalimizin şimdiye kadar açığa vuramadıkları sınırsız İngiliz sevgisinin belirmesine hizmet edecektir…”
Gazete cemiyetin bildirisinin altına kendi notunu da koymayı ihmal etmez: “İngiliz dostluğunun bu ülke ve millet için ne büyük bir nimet olduğunu yayınlarımızla sürekli tekrar ediyoruz. Bu dostluğun daha belirgin bir çerçeve dahilinde oluşumunu gösterecek olan yukarıdaki cemiyetin teşkili cidden şükran duyulacak bir olaydır. Anlamakla müsterih oluyoruz ki, hakikatin parlak ışıkları artık yollarımızı aydınlatıyor ve bütün millet böyle bir cemiyete istinad etmemiş olsa bile, dostluğu kalbinde bütün hararetiyle taşıyor”.
Sait Molla cemiyetin lideri olarak görülse de, gerçek mimar İngiliz Gizli Servisi’nin “İntellegence Service” İstanbul şube başkanı ve İngiliz Yüksek Komiserliği’nin baş casusu Papaz Frew’ dir. Sait Molla halkı kandırmak için aydın, Müslüman din adamı kimliğini kullanmaktadır. Frew de gerektiğinde İslami kimliğe bürünecek ölçüde yetenekli bir oryantalisttir!
Peyam-ı Sabah yazarı, işbirlikçi İstanbul hükümetinin İçişleri Bakanı, Kurtuluş Savaşı’nın amansız düşmanı meşhur Ali Kemal cemiyetin seçkin üyelerindendir! Devrin önemli devlet adamlarının, üst düzey bürokratların yanında, diğer cemiyetlerde pek rastlanmamasına karşın önemli sayıda kadın üye de vardır. Cemiyet üyeliği, devlet dairelerindeki işlerin kolayca halledilmesinde işe yaramaktadır! İşgal Kuvvetleri Komutanı General Harrington İngiliz yanlısı bazı kişileri, kendi imzasını taşıyan pasaport ve seyahat vesikaları vererek ödüllendirmektedir.
Mütareke İstanbul’unda Boğaz’ın iki yakasının seçkinlerinin cemiyete ilgisi yoğundur. Cemiyet üyeliği, Payitahtın kozmopolit sosyetesinin, sarayla bağlantılı ailelerin prestij kartı haline gelmiştir! Günümüzün bazı seçkinlerinin, birtakım asalet budalalarının, sarayla bağlantılarını, paşazadeliklerini övünme vesilesi yapan zevattan birçoğunun paşa dedelerini, konak, yalı kadın efendilerini, cemiyetin reis-i evvel ve nisvan-ı muhtereme listelerinde görmek okurlarımıza hayli eğlenceli gelebilir!
Kuruluşundan yaklaşık 3 ay sonra, 28 Ağustos 1919 tarihinde cemiyetin üye sayısı 53 bini aşmıştır! O zamanın milyona ulaşmamış İstanbul nüfusu ölçü alınırsa, ulaşılan sayının olağanüstülüğü düşündürücüdür. Başlangıçta Türkçe kazınmış olan cemiyet mührü belki de üyelikte ulaşılan sayının verdiği güvenle değiştirilir. Türkçe-İngilizce kazınmış bir mühür kullanılmaya başlanır!
Mustafa Kemal Paşa’nın 19 Mayıs 1919’da Samsun’da bağımsızlık ateşini yaktığı günlerde, 23 Mayıs 1919’da Sait Molla tüm belediye başkanlarına gönderdiği telgraflarda “Tek kurtuluş yolu olarak İngiliz manda ve himaye fikrinin kabul edilmesi” olduğunu telkin ediyordu. Yine 22 Ağustos 1921’de, Türk Ordusu Sakarya boylarında Yunan ordusuna karşı ateşle imtihan olurken, İngiliz Yüksek Komiserliğine verdiği yazıda:“Ben ve arkadaşlarım Türkiye’de halkın eğitim düzeyine göre bir hükümet kurmak ve İngiliz uygarlığından yararlanmak istiyoruz” diyordu.
İngiliz Muhibleri Cemiyeti, Millî Mücadeleye karşı Damat Ferit ve İngilizlerce desteklenen Teali İslam Cemiyeti, Kürt Teali Cemiyeti gibi bazı sivil toplum örgütleriyle de yakın ilişki içindedir. Sait Molla Rahip Frew’e yazdığı 4 Ekim 1919 tarihli mektubunda; “ Kürt Teali Cemiyetindeki yakın dostlarımızla görüştüm. Bir kaç gün sonra verilen talimat çerçevesinde Kürt aşiretlerini harekete geçirmek için doğu illerine gideceklerdir.” demektedir.
İşgalcilerin çizmeleri altındaki başkentin zehirli mütareke atmosferinde geliştirilen bir ihanet örgütünün sunulan kısa panoraması, günümüz için de derslerle doludur. Türk ulusu, emperyalizme karşı ölüm kalım mücadelesi verirken; Payitahtın kreması, asalak, soysuz bir kesimin, mütareke münevverlerinin, sömürgenlere nasıl eklemlendiğinin de çarpıcı fotoğrafıdır anlatılan.
İngiliz Muhibleri için mütareke dönemi tarihin sonu idi. Artık sonsuza kadar emperyalizme, o dönemin süperlerine secde etmekten başka bir çözüm yoktu. Ulusal kurtuluş mücadelesi veren Türk ulusuna, Mustafa Kemal Paşaya; “Bu çağda bu kafa ha!”diye dudak büken, alaya alan mütareke münevverlerinden kopya sözlerin aynısını 2000’li yıllarda duymak aslında bizleri şaşırtmamalı.
İngiliz Sterliniyle fonlanan dünün sivil toplum örgütlerinin manevi mirasçısı olan, günümüzün Paund, Dolar, Euro fonlu kimi sivil toplumcularını ibretle izlemeye devam ediyoruz. Sait Mollaların yönlendiricisi yüksek komiserlerden, elçilik müsteşarlarından, rahiplerden, günümüzün AB komiserlerine, dipten doruğa turuncu donanıp, renk vermeyen renkli devrimcileri izlemek insana böyle tarihsel çağrışımlar yaptırıyor nedense…
Kaynaklar
1) Nutuk: Atatürk
2) Milli Mücadeleye Karşı Bir Cemiyet:
İngiliz Muhibleri Cemiyeti
Atatürk Araştırma Merkezi: Dr. Cengiz DÖNMEZ
|
