Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kurucusu, Azerbaycan Milli Merkez Başkanı, bunların hepsinden ziyade bir Türk milliyetçisi, unutulmaz lider Mehmet Emin Resulzade 1884 yılı Ocak ayında temelini atacağı Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Başkenti olan Bakü’ye yakın Novhanı köyünde dünyaya göz açtı.
Daha sonra hasret kalacağı Novhanı köyünde çok sevilen ve sayılan babası rahmetlik sayın Hacı Molla Ali Akber Resulzade, aziz annesiyse rahmetlik Zal Kızı Zeynep’tir. |
|
Bakü Teknik Okuluna kaydı yapılan Mehmet ilk talim ve terbiyesini muhteşem ailesinden almıştır. Bir zaman sonra eğitiminde olduğu kadar katılmakta olduğu bir çok harekatlarda da başarılı olan Resulzade kendisinde hissettiği milli, edebi ve publisistik duyguların yoğunluğunu keşif etmiş ve 1903 yıllarından itibaren hayatının sonuna kadar hiç yorulmayacağı, yılmayacağı bir basın ve mücadeleye siyasi konulu makaleleriyle başlamıştır. Kısa bir dönem sonra bulunduğu coğrafinin yani Yakın Doğunun başta gelen üç önemli kentlerinden Bakü, Tahran’da ve aynı zamanda İstanbul’da cereyan etmiştir. İlk yazısını Mehmet Ağanın Tiflis’te yayınlanmakta olduğu Şark’i Rus gazetesinde, ardında hayat gazetesi, Futyat dergisi, Terakki ve bunların yanı sıra bir çok gazetelerde çeşitli konularda makaleler Açık söz, İran’i Nev, Yoldaş, İstanbul’da yayınlanmakta olan Kurtuluş gibi Milli Azat Azerbaycan dava ve neşirlerini idare etmiştir.
Bütün zorluklara rağmen Güney Azerbaycan’da da harekatlara katılarak hayatı boyunca Türklüğü, Azerbaycan Türklüğünün bağımsızlığı ve özgürlüğü yolunda mücadele eden Resulzade ağır ve zorluklarla geçecek hayatına 1903’te Azerbaycan’da faaliyetleri olan Cemiyeti Hayriye Azerbaycan, Edep Yurdu Safa ve Nicat gibi bir çok cemiyetlerde faaliyetleri olmuştur.
Çarlığa karşı korumaya çalıştığı Azerbaycan Türk Gençliği’ni gizli teşkilat liderliğini üstlenerek bu tefekkülün sıfatıyla Güney Azerbaycan’daki mesuliyet harekatına temsilci gibi katılmıştır.
Savunmakta olduğu Türkçülük ve milliyetçilik nedeniyle Rus güçlerini tesiriyle uzaklaştırıldıktan sonra 1911’de İstanbul’a gelen Resulzade Türk Ocağı’nın çalışmalarına katılmış ve Türk Yurdu Dergisi’ne çeşitli konularda makaleler yazmıştır.
Rusya’da 1913 senesinde çıkarılan “Umumi af”tan yararlanan Emin Bey doğduğu yurda, baba ocağına, hasretini çektiği Bakü’ye dönme imkanı doğar. Ülkülerinde canlandırdığı, gelecekte kuracağı Azerbaycan Cumhuriyeti’nin gerçeğe dönüştürme, sevdiği Türk Halkının Azatlığa kavuşturabilmek için kurulan gizli örgütlerin başlarında faal işleri olmuştur.
En büyük ideali olan Cumhuriyetin kurulması için Kafkasya Seymi’nin toplantılarına katılır, Rusya’da yaşamakta olan Türklerin de bir araya gelmesi için çalışmalar yapabilmek ve beraberliği için çok büyük mücadeleler vermiştir.
1917’de Resulzade, Milli Azerbaycan Müsavat Halk Partisi’nin oy birliğiyle partinin Genel Başkanı seçilmiştir.
Ermenilerle yanı sıra ülke dahilinde yer alan gayri milli güçlerin ve bolşeviklerin çalışmalarına karşı koyarak Azerbaycan Milli Demokratik Cumhuriyeti’nin istikbalini 28 Mayıs 1918’de Bir Kere Yükselen Bayrak Bir Daha İnmez diyerekten dünyaya bağımsızlığını ilan etti. Rusya Devleti 27 Nisan’da Kızıl Orduya Azerbaycan’ı işgal emri verdi.
Uzun yıllar sonra Ebülfez Elçibey’in “Bu Halkın Ruhu Azatlık Ruhudur” deyerekten Halkla beraber yeniden Azerbaycan’ın üç renkli bayrağını semalara yükselterek bağımsızlığını bir daha dünyaya ilan etti.
Resulzude ve Elçibey gibi Türk Milliyetçiliğini, Türk Birliğini savunan ve büyük mücadelelerle kurulan Azerbaycan Cumhuriyeti’nde bu gün Resulzade’nin adının verildiği kuruluşların isimleri değiştirilmiş, Azerbaycan para birimi olan manat’tan resmi çıkartılmıştır.
Aliyevler Resulzade’yi unutturmak için elinden geleni yapmaya çalışmaktadır. Bu yıl halk Cumhuriyetin kuruluşunun 86 yılını kutlamaya hazırlanırken Resulzude’nin heykelini kaldırıyor ve yerine “baba” Aliyevin heykelini dikiyorlar.
Azerbaycan halkının 28 Mayıs Cumhuriyet Bayramını kutlarız.
|
